Wiślica istnieje od co najmniej IX wieku. Według legendy nazwa osady pochodzi od imienia jej założyciela, księcia Wiślan - Wiślimira, który wraz ze swoim otoczeniem miał przyjąć chrzest w 880 roku. Około 990 roku gród trafił w ręce Polan. Wiślica stała się w tym czasie obok Krakowa i Sandomierza jednym z najważniejszych ośrodków administracyjnych w Małopolsce.
Na przełomie X i XI w. w Wiślicy powstał pierwszy kościół grodowy. Na początku XI w. Bolesław Chrobry wzniósł nieopodal osady targowej gród obronny, którego zadaniem było strzec przeprawy przez Nidę. Przez Wiślicę przebiegał szlak handlowy prowadzący z Pragi i Krakowa na Ruś Kijowską. Bazylika kolegiacka pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny wzniesiona dzięki fundacji króla Kazimierza Wielkiego, to najstarszy i największy kościół dwunawowy w Polsce.
W głównym ołtarzu umieszczono figurę Matki Boskiej (tzw. Madonna Łokietkowa) z około 1300. Podziemia Bazyliki, w których znajdują się pozostałości dwóch wcześniejszych romańskich kościołów datowanych kolejno na XII i XIII wiek oraz unikatowa Płyta Orantów, datowana na 1175 r. i stanowiąca wspaniały przykład sztuki romańskiej. Misa Chrzcielna – niecka gliniano-gipsowa służąca do chrztów zbiorowych datowana prawdopodobnie na rok 880.
Dom Długosza – wikariat z 1460. Budowla z cegły, ufundowana przez słynnego historyka, kronikarza Jana Długosza, jako mieszkanie dla wikariuszy kolegiaty wiślickiej. We wnętrzach odkryto fragmenty polichromii z XV w. Obecnie mieści się w nim plebania i muzeum.
Muzeum Archeologiczne modernizowane i otwarte 26.06 2022 r., w którym powstała jedna ścieżka turystyczna, objęła, dotychczas odrębne, elementy ekspozycji muzealnej ‒ pawilon archeologiczny oraz rezerwat archeologiczny w podziemiach bazyliki mniejszej. Powstała całkowicie nowa wystawa, na którą składają się najważniejsze zabytki Wiślicy, dotychczas nieeksponowane obiekty oraz interaktywne widowisko prezentujące relikty najstarszej romańskiej architektury na tle najdawniejszych dziejów Wiślicy.
Wiślica jako jedna z niewielu miejscowości w Polsce objęta jest całkowitą ochroną konserwatorską.